Publicatiedatum: september 2018
Artikel door: Karin van den Dries, Manon Nieuwendijk en Manon van den Broek

We bieden leerlingen ruimte om hun eigen mogelijkheden te ontdekken en ontplooien

Groepsdoorbrekend werken in groep 8

Op basisschool De Bron waren tot nu toe twee groepen 8, ieder met hun eigen leerkracht en lesprogramma. Mede door ruimtegebrek zijn de betrokken leerkrachten (Karin van den Dries, Manon Nieuwendijk en Manon van den Broek) in de zomer van 2017 na gaan denken over andere organisatiemogelijkheden. Door de situatie als een kans aan te grijpen voor vernieuwing ontstonden nieuwe inzichten.

Anders leren

We zijn ons af gaan vragen: wat missen we nu en hoe zouden we het anders kunnen inrichten?

Daaruit zijn ideeën gekomen die uiteindelijk hebben geleid tot de vorm van groepsdoorbrekend werken zoals we dat nu doen. Het verschil met de vorige situatie is dat kinderen zich nu onderdeel voelen van de gehele groep en niet van de ene of de andere klas. Alle 45 kinderen starten dagelijks in de grote groep en gaan dan uiteen om met hun eigen laptop in niveaugroepen te werken aan opdrachten. Naast rekenen en taal zijn kinderen ook 5 weken lang bezig met thematijd. Ze werken dan zelfstandig en met andere kinderen aan allerlei vraagstukken die met dat thema te maken hebben. Bovendien bedenken ze daar zelf vaak verrassende nieuwe dingen bij. In het thema ‘China’ gingen ze een reisfolder maken en zijn ze op zoek gegaan naar allerlei zaken die je met China kan associëren, zoals tai-chi, pingpong, boeddhisme, yoga en chinees eten. Ieder kind kreeg een nummer en daarna zijn ze naar Chinese restaurants gegaan om op te zoeken met welk gerecht dat nummer correspondeert. In zo’n thema komen allerlei vakgebieden en vaardigheden samen die ze ook nodig hebben op de middelbare school. Ze leren informatie op te zoeken en samen te werken en ook hun creatieve talenten kunnen ze kwijt, bijvoorbeeld in het maken en presenteren van een sinterklaasgedicht in rapvorm. Omdat kinderen van elkaar de resultaten zien, zijn ze des te gedrevener om daar een volgende keer ook iets mee te doen.

Brede ontwikkeling

Sinds we gestart zijn met groepsdoorbrekend werken zien we dat leerlingen er ontzettend goed op reageren en dat ze er baat bij hebben. We zien hoe kinderen leren omgaan met verschillende karakters, hoe ze gebruik maken van elkaars kwaliteiten, hoe ze hun eigen mening verdedigen maar ook hoe ze zich kunnen aanpassen in de groep. Doordat ze elke keer van lokaal wisselen, is er ook meer beweging wat positief uitwerkt op het leren. Kinderen die normaal wat teruggetrokken zijn laten soms onvermoede talenten zien en ze hebben nu veel meer mogelijkheden om maatjes te vinden. Het succes van onze aanpak is groter dan we hadden durven dromen. Collega’s zijn enthousiast, ouders ondersteunen het volledig en de leerlingen willen bij wijze van spreken niet meer naar huis. Zo betrokken zijn ze bij wat ze samen aan het creëren zijn. Het leidt er ook toe dat kinderen groeien in eigenwaarde, omdat ze zien dat ze ergens heel goed in zijn. Is het niet in rekenen, dan wel in rappen, dansen of presenteren. Het maakt dat kinderen zich geaccepteerd voelen en veel gemotiveerder zijn om naar school te komen en om te leren.

Zichtbare meerwaarde

Niet alleen op de leerlingen werkt de aanpak motiverend, ook voor het team is het een opsteker dat de thematijd en het groepsdoorbrekend werken zijn vruchten afwerpt. Je hoeft als leerkracht niet meer alles zelf te doen, want we werken nu samen aan de voorbereiding van de lessen. We merken ook dat we sterker staan en beter kunnen uitleggen waarom we doen wat we doen. We hebben hetzelfde verhaal naar onze collega’s en naar buiten toe. Doordat we meerdere leerkrachten op de groep hebben, krijgen we tijd om ook andere taken op te pakken, hoeven we minder te instrueren en kunnen we meer coachen. Dankzij deze manier van werken, is het voor ons zichtbaarder geworden welke talenten we in de groep hebben en hoe we die nog verder kunnen stimuleren. We hebben een completer beeld van leerlingen gekregen, beter dan we in een rapport kunnen weergeven. Kinderen scoren niet meteen hoger op de cito-toetsen, maar ze groeien wel degelijk in sociaal-emotioneel opzicht. Dat is voelbaar en merkbaar. We durven zelfs te stellen dat onze groep 8 leerlingen veerkrachtiger zijn geworden en dat ze zich zelfbewuster durven te presenteren dan voorheen. We zijn dan ook benieuwd naar de feedback van brugklascoördinatoren straks, of ze aan houding en gedrag kunnen zien welke kinderen van De Bron komen.

Gedeeld verhaal

Als we het hebben over het delen van onze kennis en ervaringen, dan staan we daar natuurlijk open voor. We hebben al inzichten uitgewisseld met leerkrachten van Den Bongerd. Die waren ook heel enthousiast over de aanpak. Steeds meer mensen, ook van het voortgezet onderwijs, komen een kijkje bij ons nemen om onze aanpak te ervaren. Dat verhaal hoeven we niet zelf te vertellen, dat laten we onze leerlingen doen. Zij zijn het visitekaartje en het bewijs dat het werkt.